Geschiedenis van de VSSD

“Het enige dat we van de geschiedenis kunnen leren is dat de mensen keer op keer niks van de geschiedenis leren.” Deze uitspraak van een bekende Duitse filosoof weerhoudt ons er echter niet van een stuk geschiedenis in deze website op te nemen. Misschien had hij toch niet helemaal gelijk.

Ontstaan

Al in 1887 is de basis gelegd voor de huidige VSSD, omdat toen een organisatie werd opgericht, die zich moest gaan bezighouden met de behartiging van de belangen van de studenten aan de toenmalige Polytechnische School in Delft. In mei van dat jaar nam het Delftsch Studenten Corps daarom het initiatief tot de oprichting van een commissie die zich met deze belangenbehartiging zou gaan bezighouden. De belangrijkste taak van deze commissie was te trachten gunstiger studieregelingen te treffen bij diverse ‘zure’ docenten van de Polytechnische School. Tegen de eeuwwisseling had de verslechtering van het ‘studieklimaat’ verdere studentenacties tot gevolg. In 1893 ondertekenden 500 van de 581 studenten een rekest aan de Tweede Kamer waarin zij wezen op “de ontoereikbaarheid van gebouwen en hulpmiddelen, onduldbare situaties t.a.v. hygiëne, één en ander gepaard met het verzoek afdoende maatregelen te willen treffen ter verbetering””.

Centrale Commissie

In 1919 werd genoemde commissie omgedoopt tot de ‘Centrale Commissie ter behartiging van Studiebelangen van de ingeschrevenen aan de Technische Hogeschool te Delft’. Deze centrale commissie werd het overkoepelende orgaan van de zes. toenmalige vakverenigingen (studieverenigingen) die er in Delft waren.

Handleidingen

Daarnaast was er in 1905 reeds opgericht de ‘Vereeniging tot het uitgeven van beknopte handleidingen bij het onderwijs aan de Technische Hogeschool te Delft’. Deze activiteit leeft momenteel voort in het handleidingenfonds (HLF) van de VSSD.

Samenvoeging

In 1929 werden deze twee organen samengevoegd tot de ‘Vereniging van beknopte handleidingen bij het onderwijs aan de Technische Hogeschool en tot behartiging van de studiebelangen te Delft’. Het bestuur van deze vereniging kreeg de naam ‘Centrale Commissie’. De lange naam van de vereniging heeft er ongetwijfeld toe geleid dat zij in 1934 werd omgedoopt tot de ‘Centrale Commissie voor Studiebelangen’, overigens zonder dat hierbij structuurwijzigingen optraden.

Delftse studenten in ‘t Verzet

Onderstaande is een samenvatting van een verslag geschreven door de toenmalige voorzitter van de Centrale Commissie, Ir. E.P. Wellenstein. voor het volledige document klik hier

De februari-staking was de eerste politieke staking waarmee Hitler geconfronteerd werd. Ongeveer driehonderdduizend arbeiders legden op 25 februari 1941 het werk neer om te protesteren tegen de razzia’s op de joden. In Amsterdam ging vrijwel alles plat. Op de tweede dag van de staking toen de Duitsers duizenden militairen in de stad lieten marcheren was de staking zo algemeen, dat men niet durfde ingrijpen. Ook in Delft was het in die tijd allerminst rustig. Op 22 november 1940 werd het ontslag van Joodse hoogleraren bekend. De volgende ochtend – een zaterdag – stroomde een grote menigte studenten samen in het Gebouw voor Weg- en Waterbouwkunde, waar Prof. Mr. A.C. Josephus Jitta – naar men meende – voor het laatst college zou geven. Zo’n 400 500 man hadden aan de oproep om demonstratief het college te volgen gehoor gegeven, maar vonden de collegezaal gesloten. Frans van Hasselt, voorzitter van de studievereniging ‘Practische Studie’, later in Buchenwald vermoord, nam het woord en riep op tot een algemene collegestaking. De maandag daarop staakten de 3000 studenten van de TH. Via de gezelligheidsverenigingen en d.m.v. wachtposten bij het station en de toegangswegen naar Delft werden de studenten op de hoogte gebracht. De verkoop van handleidingen werd door de Centrale Commissie gestaakt. Het lukte overigens niet om meer dan een klein aantal hoogleraren achter de oproep tot collegestaking te krijgen. Als strafmaatregel werd de TH gesloten, en het de studenten verboden zich aan andere universiteiten in te schrijven. Half december werden soci‰teiten in beslag genomen en werd een viertal studenten gearresteerd. Deze werden na 14 dagen weer vrijgelaten, zonder dat men de organisatoren heeft kunnen opsporen. De plaatselijke studentenorganisaties hadden al in 1940 29 contactcommissies gevormd. Deze hadden leder een vertegenwoordiger in de Nederlandse Studenten Federatie. Deze NSF durfde niet het parool tot een staking te geven, en beperkte zich tot een protestbrief. In Delft berustte het presidium der plaatselijke contactcommissie bij de president van de Centrale Commissie voor Studentenbelangen, die ondanks de staking aan opheffing was ontsnapt. Het was zijn taak relaties te onderhouden niet de rector. In het ‘Gedenk boek van het verzet van de Delftse studenten en docenten’ vinden we daarover de volgende passage: ‘Via de rector werd van Duitse zijde getracht om tot een soort capitulatie te komen. In allerlei vormen word getracht om deze capitulatie aannemelijk te maken, met heropening van de TH als beloning. De grootste zorg van de TH autoriteiten was dat de studenten weer tot een demonstratie zouden kunnen overgaan. Zij wilden de zekerheid verkrijgen dat zoiets niet zou voorkomen en zochten daarom de Delftse contactcommissie aan om tot een afspraak te komen. De studenten waren daartoe in meerderheid per se niet bereid, zodat de besprekingen werden afgebroken’. Pas in april 1941 werd de TH weer geopend, hoewel aan de voorwaarden die daaraan door de Duitsers werd gesteld niet voldaan was. De centrale commissie werd pas in december 1941 verboden, toen na het verschijnen van het eerste nummer van het illegale studentenblad ‘De Oprechte Delftenaar’ de drie bestuursleden gearresteerd werden. Na een periode van grote beroering in de winter 1942 – 1943 over de pogingen (incl. razzia’s) van de Nazi’s om de studenten in Duitsland te werk te stellen in het kader van de ‘Arbeidseinsatz’, nam de senaat van de TH in maart 1944 eindelijk het besluit om het onderwijs niet meer voort te zetten.

De Zestiger Jaren

Nadat in de vijftiger jaren de Nederlandse universiteiten en hogescholen zich in snel tempo tot massale instituten ontwikkelden, kwam in het begin van de zestiger jaren een ‘student-syndicalisme’ tot ontwikkeling, uitmondend (in 1963) in de oprichting van de landelijke Studenten Vak Beweging (SVB). Het centrum van de activiteiten van de SVB lag vooral in Nijmegen en Amsterdam, maar de SVB kreeg ook in Delft al gauw stevige voet aan de grond. In het ‘Democratisch Manifest’ werden de voor die tijd strijdbare opvattingen weergegeven. Op het punt van de democratisering boekte de SVB in Delft al gauw succes. De centrale commissie voor Studiebelangen, die was samengesteld uit de vertegenwoordigers van de gezelligheidsverenigingen, werd een vereniging, de VSSD, en dat betekende dat de leden via bijv. verkiezingen voor de Delftse Studenten Raad (DSR, het hoogste orgaan van de VSSD) invloed konden uitoefenen. Daarvóór was dat niet het geval. Binnen de VSSD verwierf de SVB steeds meer invloed, zij het dat zij lange tijd bij de verkiezingen van de DSR net niet de meerderheid haalde. Dat veranderde in 1970, een succes dat vooral op rekening kon worden geschreven van de AAG’s. De Afdeling Aktie Groepen waren kort daarvoor opgericht, en waren eigenlijk een soort SVB’s, maar hielden zich vooral bezig met belangenbehartiging op de afdelingen; het onderwijs en de situatie op de afdelingen werd centraal gesteld onder het motto ‘terug naar de faculteiten’. Een koers die nogal eens tot aanvaringen met hoogleraren, die niet gewend waren tegengesproken te worden, leidde. (Tot zover gids 1983 – 1984.)

De Jaren Zeventig en Tachtig

De jaren zeventig waren groei-jaren voor de universiteiten. Ook voor de VSSD. In 1973 was 80% van de TU-studenten lid van de VSSD. Politieke discussie was op een hoogtepunt en ook werd er veelvuldig actie gevoerd. Het collegegeld was voor de politiek een sluitpost en voor de studentenbeweging, waar de VSSD een flink deel van uitmaakte, een actiepunt. De tweefasenstruktuur en het verkleinen van de invloed en grootte van de universiteits- en faculteitsraden werd bestreden. Het resultaat van deze acties was meestal dat de maatregel wel doorging maar ontdaan werd van ongeveer de helft van de daarmee optredende onrechtvaardigheden. Begin jaren tachtig werd de politieke bevlogenheid met de opkomst van de massawerkloosheid en een algemeen politiek no-nonsense. gevoel weggestopt in allerlei archieven. Snel studeren zonder iets ernaast te doen om snel een baan te verkrijgen werd het devies. De VSSD merkte dat in ledental en actieve leden. Vanaf 1984 steeg het aantal leden en het aantal activiteiten gelukkig weer. De wet studiefinanciering 18+ zorgde in de jaren daarna voor een aantal bezettingen. Het hoofdgebouw van de TU kwam twee maal aan de beurt en de zogenaamd onneembare vesting van het ministerie van onderwijs in Zoetermeer één maal. Het Poenboek beleefde een stormachtige verkoop en de in deze nieuwe tijd passende Poenflop sloeg helemaal goed aan. Reacties naar de Haagse politiek liepen steeds meer via de in 1983 in Delft opgerichte Landelijke Studentenvakbond. De LSVb kreeg grote persbekendheid en kreeg zelfs een formeel overleg met de zo verguisde minister Deetman. Ook spande de LSVb een aantal processen aan. In Delft zat men ook niet stil. Vooral de onderwijswerkgroep kwam met nieuwe activiteiten. Een cursus voor mensen die op de faculteiten het onderwijs willen verbeteren is nu een paar jaar bezig onder de namen Onwijs Goed Onderwijs en Beslis Over Beter Onderwijs. Echt bekend is de onderwijswerkgroep geworden met de Méér-dan-Konsumentengids. Tips en evaluatie van het onderwijs in een klein boekje. Tal van andere studentenbonden zijn het voorbeeld inmiddels gevolgd.

Bloei van de inkomenswerkgroep

De inkomenswerkgroep beleefde haar grootste bloei met het studiefinancieringsspreekuur, de Poenflop en de acties tegen de WSF 18+. Toen die wet er eenmaal toch kwam in een wat lichtere vorm, kwam er ook in Delft een steunpunt studiefinanciering. Een groot deel van de deelnemers van de werkgroep ging daar toen werken omdat zij ook hun eigen inkomen wilden verhogen. Begin tachtiger jaren begon de VSSD haar eigen PC-shop. Met de TU werd afgesproken dat als de TU zou zorgen voor computers op faculteiten dat dan de VSSD goedkoop computers aan studenten zou verkopen die er graag ‚‚n thuis wilden. Dat dit een gat in de Delftse markt was bleek al snel. Goede service en lage prijzen zorgden voor een pijlsnel stijgende omzet. Vooral de gebruikersvriendelijke Macintosh werd steeds meer gezien bij studenten en de TU.

Begin jaren ’90

Wordt alles altijd minder? Het lijkt er wel een beetje op als je terugkijkt op de afgelopen jaren. Was er in de jaren ’80 al flink bezuinigd op studiefinanciering, in de eerste helft van de jaren ’90 werd er alleen maar harder het mes in gezet. Verantwoordelijk voor dit beleid was minister Ritzen, PvdA’er en oud VSSD lid (zo zie je maar: vertrouw nooit iemand, ook je eigen leden niet!). Resultaat van alle bezuinigingen was dat het aantal studenten ging dalen. Opmerkelijk, omdat zich onder Ritzens voorganger Deetman de onverwachte situatie had voorgedaan dat, ondanks een afnemend aantal schoolverlaters, het aantal studenten bleef toenemen. Voor de VSSD begonnen de jaren ’90 echter goed. Op de valreep van de jaren ’80 en ’90 verhuisde de VSSD van de Nieuwelaan naar het speciaal voor haar verbouwde kantoor aan het Poortlandplein. Een enorme verbetering, vooral vanwege de betere ligging (vlak bij de VSSD winkel en het TU hoofdgebouw). In het begin was het er wel erg wit en zakelijk, maar het nieuwe kantoor veranderde al snel in een gezellige bende met veel papier en koffiebekers. Sinds 1993 weerspiegelt de daling van het aantal studenten zich in het ledental van de VSSD. Hierdoor moet er worden bezuinigd, en gaan de contributies (langzaam) omhoog.

Acties en activiteiten in de jaren ’90

Geen beurs of geen bijstand? In mei 1993 vond in Den Haag de grootste jongerendemonstratie plaats die ooit in Nederland is gehouden. Maar liefst 20.000 jongeren en studenten waren op de been om te betogen tegen bezuinigingen op de studiefinanciering en de bijstand voor jongeren, en om te pleiten voor een algemeen jongerenbeleid. De ME maakte echter op zeer hardhandige wijze (met waterkanon, honden, paarden en wapenstok) voortijdig een einde aan de demonstratie. Tientallen studenten raakten gewond en er werden er 53 gearresteerd. Het gerucht ging dat sommige ME’ers op hun vrije zaterdag naar Den Haag waren gekomen om eens lekker te vechten. Het politieoptreden werd van alle kanten afgekeurd, er werden zelfs kamervragen over gesteld en officiële onderzoeken naar gedaan. Maar het kwaad was geschied. Het onderwerp van de demonstratie was volkomen buiten beeld geraakt en veel van de studenten die toen demonstreerden zullen zich wel drie keer bedenken voordat ze weer aan zo iets beginnen. Zit je te duur? Verlaag je huur!

Werkgroepen over inkomen zijn actief!

Misschien wel doordat het – in financiële zin – zo slecht gaat met studenten, gaat het in de eerste helft van de jaren ’90 opvallend goed met de werkgroepen die zich bezig houden met geld. De werkgroep Wonen startte begin ’91 een actie voor huurverlaging. Veel studenten betalen, ten gevolge van de kamernood, te veel huur voor hun kamer. Met behulp van een speciaal ontwikkeld actiepakket konden zij zelf bepalen wat voor hun kamer de maximaal redelijke huur was. Als dit minder was dan de werkelijke huur, kon huurverlaging worden aangevraagd. Hiervoor waren voorbeeldbrieven bijgevoegd. De actie was dermate succesvol dat zij werd overgenomen door de LSVb en in 1994 voor het derde achtereenvolgende jaar werd gevoerd. In 1993 moesten de leden van de werkgroep Inkomen, die in de jaren ’80 bij liet steunpunt Studiefinanciering waren gaan werken, op zoek naar een nieuwe baan. Het Delftse steunpunt werd namelijk opgeheven. Op zichzelf was dat jammer want nog steeds hadden veel studenten problemen met hun studiefinanciering. De VSSD sprong echter in dit gat in de markt en begon weer een spreekuur, iets wat ze voor de komst van het steunpunt ook met veel succes had gedaan.

“Ritzen het dak op” in 1995-1996

Het studiejaar 1995-1996 begon de VSSD met een grote actie: de bezetting van het dak van het ministerie van onderwijs. Onder het motto: “Ritzen het dak op” protesteerden studenten tegen de voorgenomen plannen en wetswijzigingen (o.a. invoering prestatiebeurs, wetsvoorstel modernisering universitaire bestuursstruktuur en plannen uit het Hoger Onderwijs en Onderzoeks Plan). Protesten tegen de bovengenoemde veranderingen bleven het gehele jaar door plaatsvinden. De VSSD heeft ook in ’95-’96 studenten geholpen die problemen hadden met het behalen van hun temponorm. De VSSD voerde (en won) één beroepszaak en door haar bemoeienissen ontdekte zij dat de berekening van het aantal studiepunten bij Bouwkunde niet volgens de regels plaatsvond. Veel studenten hadden van deze ontdekking profijt. Na twee jaar bemoeienis met 10-perikelen werd er dit jaar eindelijk een oplossing gevonden: bijna alle 10-studenten van studiejaar 1993-1994 (en een groot aantal studenten uit studiejaar 1992-1993) krijgen een jaar financiële compensatie voor de ondervonden problemen. In maart 1996 organiseerde de VSSD een symposium voor voornamelijk bestuurlijk actieve studenten over Kwaliteit en Management in het hoger onderwijs. Dit was een groot succes. De VSSD hielp studenten met vragen en problemen tijdens spreekuren en bij het bellen naar de LSVb-studentenlijn, welke de VSSD één dag per week beantwoordde. Daarnaast nam de VSSD zitting in een groot aantal universitaire commissies, werd het Orakel nieuw leven in geblazen, werden het Poenboek en de Méér-dan-Konsumentengids weer geschreven.

Studiejaar 1996-1997

Het jaar begon al goed met het symposium “MUB en de Mogelijkheden”, Dit was het eerste symposium over de gevolgen van de invoering van de MUB voor de rol van de studenten in het universitaire bestuur. De belangstelling voor dit symposium was dan ook groot en het trok deelnemers van ver buiten Delft. Over de invoering van de MUB aan de TU in Delft heeft de VSSD ook regelmatig overleg gevoerd met de betrokken instanties. De VSSD heeft het afgelopen jaar (en de voorgaande jaren) geholpen met het opstellen van het studentenstatuut. Er is een seminar gehouden op onderwijsgebied: “Vanuit de student naar een beter rendement”. Dit seminar vormde de aanzet tot onderwijsvernieuwing aan de TU. Verder heeft de VSSD zich sterk gemaakt voor een huursubsidie-regeling voor de Balthasar van der Polweg, welke er ook is gekomen, wat de daar wonende studenten een groot financieel voordeel oplevert. Er is een groot aantal studenten geholpen bij de LSVb-studentenlijn en op de diverse spreekuren. Ook is er een woonforum georganiseerd, op basis waarvan is besloten een kamergarantie en een kamerbalie voor eerstejaars studenten op te richten. De VSSD heeft twee beroepszaken gevoerd voor studenten voor het College van Beroep. Hiervan is er een gewonnen en een verloren. Aan het einde van het jaar is een viertal discussie-avonden gehouden omtrent studiefinanciering. Deze avonden werden gehouden bij vier verschillende studentenverenigingen en zouden uiteindelijk resulteren in een stufi-congres in november. En tenslotte is de Méér-dan-Konsumentengids vernieuwd en is de achtendertigste editie van het Poenboek geschreven.

Hoop op Hermans in 1997-1998

Het idee om de twee niet-commerciële kamerbureaus in Delft samen te voegen, te weten die van de VSSD en van de Duwo, is eindelijk uitgevoerd. Dit resulteerde in een contract tussen de VSSD, Duwo en TU Delft en een Kamerwinkel in de Aula.

Op onderwijsgebied is de VSSD bezig geweest om samen met andere studentgremia’s een nieuw studiefinancieringsstelsel te ontwerpen: het Delfts stelsel. De VSSD heeft hierna het ininiatief genomen om samen met de LSVb een symposium georganiseerd. Hier kwamen ook veel politieke partijen naar toe om een forum te houden. Helaas bleek het geheel niet veel bij de minister te doen. “Gelukkig werd Hermans minister.” Hij zat in de commissie Hermans zat om het geheel te bekijken. Uit het regeerakkoord bleek echter dat er geen extra geld zou zijn en de hoop op Hermans was tevergeefs.
De VSSD heeft samen met Stip ervoor gezorgd dat de studenten ook een zalmsnip ontvangen en heeft deze regeling onder de aandacht van de studenten gebracht.
Via het spreekuur kwamen klachten over de verplichte studieplanning bij Civiele Techniek. De VSSD heeft er onder andere voor gezorgd dat deze weer van tafel verdween. Verder is er op dit terrein een Klachtenwijzer ontworpen. Deze is het jaar 1998-1999 geproduceerd.

Eerste kamerzoekdagen en blokkenactie in 1998-1999

In het jaar 1998-1999 zijn voor het eerst de Kamerzoekdagen gehouden. Deze worden samen met de Bolk georganiseerd en de aankomende studenten krijgen op deze dag te zien en te horen waar ze kunnen zoeken, waar ze op moeten letten en waar ze heen moeten als ze een kamer gekregen hebben. Op huisvestingsgebied is er een woonforum gehouden over “Woonlusten of woonlasten?”.
Het ISO heeft in dit jaar het Landelijk Studenten Rechtsbureau (LSR) opgericht. De VSSD is toen hierbij aangesloten.
De klachtenwijzer is gelanceerd, naar idee van het bestuursjaar 1997-1998, zodat studenten kunnen zien waar ze heen moeten voor welke klachten. Er was ‘de blokkenactie’ op de Mekelweg naar aanleiding van de uniforme jaarindeling TU-breed.

Een nieuwe publicatie was het vegetarisch kookboekje ‘Vleesch noch Vis’.

Professioneler VSSD

In 1999-2000 is een ontwerpwedstrijd geweest zodat een nieuwe huisstijl van de VSSD te ingevoerd kon worden. Dit gebeurde in de zomer van 2000.
Op onderwijs gebied is er veel gebeurd dit jaar. Zo is er een reader uitgebracht over de voor en tegen argumenten m.b.t. Engelstalig onderwijs en is er samen de AAG een stuk geproduceerd over de student als onderzoeker. Samen met andere gremia zijn er twee symposia over onderwijsvormen en het instellingspakket georganiseerd.
Dankzij de grote inspanningen van de VSSD is de Wet op Studiefinanciering 2000 verbeterd. De verandering van de bijverdienstenregeling is hierbij het mooiste voorbeeld. Verder is er binnen de gemeente een belangrijke bijdrage geleverd aan de oplossing van de problemen ronde toewijzing van de studentenhuisvesting.
De VSSD was altijd lid bij de LSVb en wilde ook graag lid worden bij het ISO. De achterban van de VSSD is namelijk zo divers dat zij het niet anders dan logisch achtte om bij beiden aangesloten te zijn. De VSSD is dan ook bij het ISO lid geworden.

Hard bezig in 2000-2001

In het jaar 2000 – 2001 is er veel met de LSVb samengewerkt. Zo heeft de VSSD zich voor het RSI project ingezet. Ze heeft studentwerkplekken aan de TU onderzocht en meegeholpen met het zoeken naar studenten die de TU willen aanklagen. Daarnaast heeft zij de LSVb bijgestaan met de landelijke RSI dag. Op huisvestingsgebied heeft de VSSD aan twee projecten meegeholpen: protest op het binnenhof (studenten horen niet in een tent) en de kamerzoekactie bij Tweede Kamer leden.
KPN maakte bekend dat zij de puls zouden afschaffen. De puls wordt door de tikkenteller gebruikt om de ‘beltijd’ te registeren. Veel studentenhuizen maken gebruik van zo’n tikkenteller en zouden hiervan de dupe worden. De VSSD heeft hier samen met het ISO en de LSVb actie tegen gevoerd. In Delft is ook een wedstrijd gehouden om het beste alternatief te vinden.
In Delft heeft de VSSD dit jaar vooral bezig gehouden met brandveiligheid en academische vorming. Vanuit de beleidsgroep onderwijs zijn er columns in de Delta verschenen, waarna deze gebundeld zijn een boekje over academische vorming. In de OWee heeft de VSSD samen met de AMD een brandveiligheidproject gehouden. Hierbij werden rookmelders uitgedeeld, konden studenten een brand blussen en kon je een gevecht aangaan met een gang vol met spullen en rook.
Samen met Stip en de SR heeft de VSSD zich ingezet om de toekomstige tram over de Mekelweg te laten rijden. Er zijn o.a. handtekeningacties gehouden. Veel deskundigen waren het met de studenten eens, maar helaas was het College van Bestuur niet om te praten.
De studentenpopulatie was op andere punten ook niet te spreken over haar College van Bestuur. De Raad van Toezicht leek de studenten op haar wenken te bedienen. De collegevoorzitter en de Rector mochten hun ambtstermijn niet verlengen. De reden hiervoor was dat ze al twee ambtstermijnen zaten. De overige leden zijn of zelf opgestapt of kregen ook geen verlenging. Door deze verandering ging er een frisse wind door de TU Delft waaien.

Omslag studentencultuur

In het jaar 2001 – 2002 was de omslag van de studentencultuur steeds meer zichtbaar. Studenten gingen liever ‘gewoon weer naar school’. Het studentactivisme ging hierdoor sterk achteruit en was het bestuur parttime. Ondanks het parttime bestuur heeft de VSSD niet stil gezeten en is er onder andere de ‘oogkleppen-actie’ geweest. Tijdens de AKO-conferentie over academische vorming is er een manifest aan de Rector aangeboden en hebben de studenten met oogkleppen de conferentie bijgewoond. Het manifest werd door vele studenten en enkele docenten gesteund.

2002 - nu wordt nog toegevoegd